Joni Uhlenbeck

Mijn workshop over voedsel, de voedseleconomie en Latijns-Amerika begin ik altijd met de vragen: ‘Wat heb je gisteren gegeten?’ En ‘Waar denk je dat dit eten vandaan komt?’ Meestal zorgen deze vragen voor genoeg gespreksstof voor het eerste uur. Maar niet als iedereen hetzelfde antwoord geeft: ‘Bacon and cabbage.’ Dit overkwam mij in een woonwagenkamp in Dublin, waar ik, met uitzicht op de enorme blauwe muren van een Ikeavestiging, workshops gaf aan vrouwen uit de Ierse Travellersgemeenschap.

Travellers zijn het meest Iers van alle Ieren, maar worden toch als etnische minderheid gezien. Zij leven van oudsher een nomadisch leven en hebben een eigen taal en eigen tradities. Rondtrekken wordt ze in het huidige Ierland echter steeds moeilijker gemaakt en veel Travellers wonen nu daarom op een vaste plaats. In Dublin vaak in buitenwijken of woonwagenkampen.

Om eerlijk te zijn was ik best zenuwachtig voor de eerste workshop voor een groep vrouwen, die ik samen met een Ierse collega gaf. Ik had in de krant negatieve verhalen over de Travellers gelezen en ook mijn Ierse vrienden waren niet positief. Travellers zouden harde mensen zijn. Bovendien waren ze moeilijk te verstaan. Dat laatste klopte: Travellers spreken niet het Engels dat je op school hebt geleerd. Maar dat doen wel meer Ieren niet. Van het vooroordeel over hun hardheid merkte ik niets. Sterker nog, ik vond de vrouwen zachtaardig. Ze luisterden vol aandacht naar wat een avocado is, waar die vandaan komt en hoe je er guacamole van maakt. En daar bleef het niet bij. De Travellers wilden ook alles horen over Nederland, mijn persoonlijke leven en wat ik van Ierland vond.

Voor mijn Ierse collega verliep het stroever. Hij denkt niet negatief over de Travellers, maar de verwachtingen en vooroordelen waarvan hij én de vrouwen weten dat ze bestaan, maakten toch dat het langer duurde tot het ijs tussen hen gebroken was. Ik, als buitenstaander die nog geen idee had over de Travellers en aan wie ze zelf hun cultuur met trots konden presenteren, had daarin een voordeel. De kracht van echte diversiteit dus!

Binnenkort verhuis ik terug naar Amsterdam. Voordat ik dat doe, ga ik nog een keer Bacon and Cabbage eten met deze vrouwen. Misschien heb ik mazzel, en maken ze vooraf nacho’s met guacamole.

Joni Uhlenbeck studeerde antropologie en werkt als onderzoeks- en onderwijsmedewerker bij het Latin America Solidarity Centre in Dublin, Ierland. Dit centrum probeert Dubliners bewust te maken waar het eten wat ze eten vandaan komt en hoe de mondiale voedseleconomie in elkaar zit.